top of page
252
globalny system wyznaczania pozycji utworzony i prowadzony przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych (US Department of Defence), który obejmuje:
1) konstelację 24 satelitów krążących wokół Ziemi w 6 płaszczyznach na wysokości około 20 000 km i transmitujących sygnały umożliwiające określanie pozycji odbiorników GPS, dokładnego czasu i prędkości (w przypadku gdy odbiornik znajduje się na obiekcie, który się porusza);
2) system sterowania, w którego skład wchodzą stacje naziemne prowadzące ciągłe obserwacje satelitów oraz stacja główna w Colorado przetwarzająca dane obserwacyjne oraz przekazująca uzyskane wyniki za pośrednictwem anten naziemnych do satelitów celem aktualizacji wysyłanych przez nie informacji;
3) zbiorowość użytkowników zaopatrzonych w różnego rodzaju odbiorniki GPS, składające się z anteny i procesora, oraz korzystających nieodpłatnie z transmitowanych sygnałów, które docierają do całej powierzchni Ziemi i są stosowane w nawigacji, lokalizacji nieszczęśliwych wypadków, systemach informacji przestrzennej, naukach o Ziemi i w wielu innych dziedzinach.
Rozróżnia się:
a) wyznaczanie pozycji pojedynczego punktu (point positioning), tj. określanie jego współrzędnych x, y, z w układzie WGS 84 i transformowanie ich do układu użytkownika oraz
b) wyznaczanie różnic współrzędnych dx, dy, dz między dwoma punktami (relative positioning), stosując dwa odbiorniki i wykonując na obydwóch punktach jednoczesne obserwacje tych samych satelitów, co pozwala na częściową eliminację błędów, które są wspólne dla obydwóch punktów, np. wiążących się z propagacją fal. Technologią tego rodzaju jest DGPS (patrz: DGPS).
Stosowane są różne techniki pomiaru, np. pomiar kodu (mniej dokładny) i pomiar fazy (bardziej dokładny), wyznaczenie pozycji w czasie rzeczywistym (real time positioning) i w pewnym czasie po zakończeniu pomiaru (postprocessing). W wypadku pomiaru fazy dokładność zależy od tego czy stosowana jest jedna, czy dwie częstotliwości, jak też od wyboru stosownej techniki typu statycznego (static) lub kinematycznego (kinematic).
Z punktu widzenia cywilnego użytkownika istotne znaczenie miała decyzja Prezydenta Clintona z 1 maja 2000 roku, która przez wyłączenie celowych zniekształceń (selective availability) sygnałów GPS spowodowała znaczne zwiększenie dokładności wyznaczanych współrzędnych, nawet dziesięciokrotne dla punktu wyznaczanego pojedynczo, wpływając jednocześnie na zakres stosowania poszczególnych technik.
Satelitarne systemy wyznaczania pozycji rozwijają się bardzo szybko, o czym świadczy rozwój GPS oraz systemów GLONASS (patrz: GLONASS) i GALILEO (patrz: GALILEO).
1) konstelację 24 satelitów krążących wokół Ziemi w 6 płaszczyznach na wysokości około 20 000 km i transmitujących sygnały umożliwiające określanie pozycji odbiorników GPS, dokładnego czasu i prędkości (w przypadku gdy odbiornik znajduje się na obiekcie, który się porusza);
2) system sterowania, w którego skład wchodzą stacje naziemne prowadzące ciągłe obserwacje satelitów oraz stacja główna w Colorado przetwarzająca dane obserwacyjne oraz przekazująca uzyskane wyniki za pośrednictwem anten naziemnych do satelitów celem aktualizacji wysyłanych przez nie informacji;
3) zbiorowość użytkowników zaopatrzonych w różnego rodzaju odbiorniki GPS, składające się z anteny i procesora, oraz korzystających nieodpłatnie z transmitowanych sygnałów, które docierają do całej powierzchni Ziemi i są stosowane w nawigacji, lokalizacji nieszczęśliwych wypadków, systemach informacji przestrzennej, naukach o Ziemi i w wielu innych dziedzinach.
Rozróżnia się:
a) wyznaczanie pozycji pojedynczego punktu (point positioning), tj. określanie jego współrzędnych x, y, z w układzie WGS 84 i transformowanie ich do układu użytkownika oraz
b) wyznaczanie różnic współrzędnych dx, dy, dz między dwoma punktami (relative positioning), stosując dwa odbiorniki i wykonując na obydwóch punktach jednoczesne obserwacje tych samych satelitów, co pozwala na częściową eliminację błędów, które są wspólne dla obydwóch punktów, np. wiążących się z propagacją fal. Technologią tego rodzaju jest DGPS (patrz: DGPS).
Stosowane są różne techniki pomiaru, np. pomiar kodu (mniej dokładny) i pomiar fazy (bardziej dokładny), wyznaczenie pozycji w czasie rzeczywistym (real time positioning) i w pewnym czasie po zakończeniu pomiaru (postprocessing). W wypadku pomiaru fazy dokładność zależy od tego czy stosowana jest jedna, czy dwie częstotliwości, jak też od wyboru stosownej techniki typu statycznego (static) lub kinematycznego (kinematic).
Z punktu widzenia cywilnego użytkownika istotne znaczenie miała decyzja Prezydenta Clintona z 1 maja 2000 roku, która przez wyłączenie celowych zniekształceń (selective availability) sygnałów GPS spowodowała znaczne zwiększenie dokładności wyznaczanych współrzędnych, nawet dziesięciokrotne dla punktu wyznaczanego pojedynczo, wpływając jednocześnie na zakres stosowania poszczególnych technik.
Satelitarne systemy wyznaczania pozycji rozwijają się bardzo szybko, o czym świadczy rozwój GPS oraz systemów GLONASS (patrz: GLONASS) i GALILEO (patrz: GALILEO).
bottom of page